Recenzja #256 Pret-a-Porter

21 listopada 201921 listopada 2019 Katarzyna Dzierżęga

Nikt nie mówił, że prowadzenie własnego biznesu będzie łatwe – szczególnie jeśli mówimy o świecie mody. Pozyskiwanie nowych kontraktów, zatrudnianie wykwalifikowanych pracowników czy otwieranie nowych hal produkcyjnych bywa drogie i czasochłonne. Czy uda Wam się osiągnąć sukces w promowaniu swojej marki odzieżowej? A może w tej brutalnej wojnie to właśnie Wy zostaniecie bankrutami!

Informacje o grze

Autor gry: Ignacy Trzewiczek

Ilustracje: Kwanchai Moriya

Wydawnictwo: Portal Games

Liczba graczy: 2-4

Czas gry: 90-120min.

Wiek: 14+

Mechaniki w grze: Worker Placement, Card Drafting, Loans, Set Collection

Błysk fleszy, obiektywy kamer, piękne modelki oraz pokazy, na których zebrała się cała śmietanka krytyków. Życie i praca w branży mody brzmi ekscytująco – i tak jest – jednak niewiele osób zdaje sobie sprawę, jak zacięta może być konkurencja oraz jak trudno jest zaprojektować kreację, która zachwyci wymagającą publiczność. Jako właściciel rozwijającej się i obiecującej firmy, która chce pokazać swoje prace podczas najbardziej prestiżowych pokazów, musisz udowodnić, że masz w sobie to coś, co pozwoli Ci odnieść sukces w tym bezwzględnym środowisku.

Strategicznych gier planszowych możemy znaleźć bardzo dużo. Różne tematyki, czas rozgrywki czy poziom trudności. Każdy tytuł ma w sobie coś wyjątkowego, co oferuje nam – wymagającym graczom. Kiedy jednak myślimy o tym idealnym pudełku, chcielibyśmy, aby wszystko było nie tylko piękne, ale również, aby całość wysiłku nie trwała długie godziny, jak to zwykle bywa w tego typu produkcjach. Czy jest możliwe połączyć te wszystkie cechy i otrzymać wartościowy produkt? Ku naszemu zaskoczeniu odpowiedź ostatnio pojawiła się na rynku w postaci gry Pret-a-Porter. Tytuł ten może być już Wam znany, jest to bowiem jego trzecia edycja. Tym razem dostajemy zupełnie nową szatę graficzną i odświeżone zasady, aby jeszcze bardziej sprostać naszym wymaganiom. I to właśnie dzisiaj postaramy się Wam pokazać, jak brutalny jest ten kuszący świat mody.

Przegląd elementów gry

Pret-a-Porter to kolejne pięknie prezentujące się pudełko w naszej kolekcji. Trzeba przyznać, że nowa szata graficzna mocno przyciąga wzrok – intensywne kolory i piękne grafiki robią świetną robotę. I niech Was nie zmyli wszechobecny różowy kolor – lekko nie będzie – ducha rywalizacji czuć w tej grze na każdym kroku. Dodatkowo wypraska została bardzo dokładnie przemyślana, dzięki czemu po rozpakowaniu gry wszystko ma swoje miejsce. Idealne rozwiązanie, aby szybko rozpocząć rozgrywkę, bez długiego set up’u.

W środku znajdziemy dużą, kolorową planszę podzieloną na dziesięć sekcji. Dzięki temu dużo łatwiej nam zrozumieć jak działa cała rozgrywka. Ikonografika i wszystkie oznaczenia zostały bardzo dobrze przemyślane – nie będziecie mieli żadnego problemu, aby grać zgodnie z zasadami. Samo wykonanie również zasługuje na pochwałę. Bardzo pozytywnym zaskoczeniem są nakładane na planszę kafle pokazów mody, które sprawiają, że główny element rozgrywki za każdym razem będzie przebiegał inaczej – regrywalność gwarantowana.

Instrukcja, od której to zaczynamy przygodę z każdą planszówką o dziwo napisana jest w bardzo przyjaznym i zrozumiałym języku. Mamy tutaj wiele przykładów i piękne grafiki, a każda sekcja gry jest przestronnie opisana. Aż zachwyt bierze, kiedy sięgając po grę tego twórcy możemy z ulgą stwierdzić – tak, udało się Wam! Rozumiemy, a wszelkie wątpliwości instrukcją rozwiejemy!

Karty, bo na nich bazuje większość gry, wykonane są z porządnego materiału. Niektóre z nich posiadają piękne grafiki, a inne teksty czy symbolikę, która po zapoznaniu się z instrukcją staje się bardzo czytelna i zrozumiała. Wyróżniamy ich następujące typy:

Projekty – są one głównym źródłem przychodów każdego gracza, dlatego podczas rozgrywki powinniśmy dążyć do uszycia ich jak największej liczby. Każda karta posiada na sobie kilka istotnych informacji takich jak rodzaj nici potrzebnych do wykonania, typ ubrania (np. sukienka) czy styl – wieczorowy, służbowy, codzienny, rockowy lub sportowy. Dodatkowo w lewym dolnym rogu znajduje się kwota, za jaką gotowy projekt sprzedajemy podczas Pokazu Mody.
Kontrakty – są to darmowe karty, które nie posiadają kosztu utrzymania i zapewniają nam dodatkowe zdolności ograniczone czasowo. Każdy z nich posiada dwie strony – słabszą i silniejszą. Po dobraniu korzystamy z tej lepszej umiejętności, jednak jak to bywa w wypadku wszelkiego rodzaju umów, po pewnym czasie tj. po upływie kwartału (3 rund), karta ta jest obracana na swoją słabszą stronę, aż w rezultacie odrzucana.
Budynki – jak to w życiu bywa, tak i tutaj, rozbudowywanie własnej firmy jest drogie. Karty te oprócz swojej ceny zakupu w lewym górnym rogu, posiadają również stały koszt utrzymania. Zapewniają nam jednak bardzo przydatne umiejętności, które można dodatkowo ulepszyć w fazie rozwoju. Są też miejscem pracy dla nowych pracowników, warto więc zainwestować chociaż w niektóre – przecież kreatywna księgowa musi mieć własne biuro rachunkowe.
Pracownicy – żadna dobra firma nie prosperuje bez sztabu specjalistów odpowiedzialnych za różne zadania – tak jest również w wypadku naszej działalności. Karty te dobieramy za darmo, podnoszą one jednak nasz koszt utrzymania i muszą mieć zapewnione miejsce do pracy. Pracowników, w przeciwieństwie do budynków, możemy odrzucić, trzeba jednak pamiętać o wypłaceniu odprawy, czyli podwójnego kosztu utrzymania – może i bezwzględny ten świat mody, ale prawo pozostaje prawem! Jeśli zainwestujemy w szkolenia, to nasi pracownicy również przyniosą więcej zysku.
Kredyty – karty, które możemy dobrać jako jedną z akcji na planszy. Pozwalają one na dobranie gotówki o wartości równej liczbie kart Projektów tego samego stylu pomnożonej przez 10 (np. mając trzy zielone karty projektów, możemy dobrać kredyt o wartości od 10 do 30). Kredyt zwiększa nasz koszt utrzymania oraz musi być spłacony po najbliższym Pokazie Mody, czyli tzw. rundzie Wystaw.
Pożyczki – w przeciwieństwie do kredytów, tej karty nie możemy otrzymać dobrowolnie. Pozyskujemy ją, gdy tylko nie stać nas na opłacenie kosztów utrzymania. Jej wartość jest niezmienna i wynosi 20, a koszt jej spłaty 28 – wysokie oprocentowanie. Ahh te chwilówki!
Karty Pomocy dla graczy – zawierają informację odnośnie wartości żetonów prestiżu w zależności od liczby graczy i zajętego miejsca w danej kategorii.

W grze każdy z nas otrzyma swoją planszę, na której to będziemy zaznaczać obecny koszt utrzymania wszystkich posiadanych Pracowników i Budynków. Dodatkowo znajdziemy tu miejsce na żeton typu ubrania, w którym się specjalizujemy, trzy miejsca na karty Pracowników oraz specjalne pola na przechowywanie zdobytych przed Pokazami Mody żetonów Jakości, Trendów czy Public Relations. Gracze mają do swojej dyspozycji trzy piony akcji w wybranym kolorze, dwa znaczniki utrzymania oraz żeton punktowania, który układamy na torze punktacji znajdującym się na planszy.

W pudełku znajdziemy również liczne żetony, których zbieranie będzie jednym z naszych głównych zadań przed Pokazami mody. Za ich największą liczbę będziemy bowiem zyskiwać żetony prestiżu, które następnie będziemy wymieniać na punkty. Do swojej dyspozycji mamy wspomniane wcześniej żetony Jakości, Trendów, Public Relations, jak i żetony stylu, przystosowania stylu, typu ubrania i kafle symbolizujące gotówkę w nominałach 1, 5, 10, 20, 50, 100. Dodatkowo otrzymujemy nici w postaci kolorowych, drewnianych szpulek, znacznik pierwszego gracza i znacznik kalendarza, którym oznaczać będziemy upływ czasu i fazę danej rundy.

Zasady gry

Pret-a-porter to gra rywalizacyjna w dosłownym tego słowa znaczeniu. Naszym celem jest zdobyć jak najwięcej punktów, które symbolizowane są przez zdobyte pieniądze i żetony prestiżu. Rozgrywka toczy się 12 rund, które reprezentują jeden cały rok naszych modowych zmagań. Każde 3 rundy to kwartał, a ten składa się zawsze z dwóch rund pracy, czyli tych, w których będziemy wykonywać akcje i opłacać utrzymanie oraz z rundy Wystaw – Sprzedaż kolekcji, rywalizacja o konkretne kategorie i zdobywanie prestiżu, opłacenie utrzymania i obrócenie karty kontraktu na słabszą stronę lub jej odrzucenie.

Po rozłożeniu planszy i ułożeniu wszystkich kart i żetonów w odpowiednim miejscu możemy zaczynać rozgrywkę. Każdy z nas otrzymuje planszę gracza, żetony gotówki o łącznej wartości 40, trzy piony akcji i żeton typu ubrania, w którym się specjalizujemy – dzięki niemu konkretny ubiór będzie nam dostarczał żetony Trendów, a dodatkowo na jego rewersie znajdują się numery dwóch kart początkowych projektów, które dobieramy na rękę. I tak jesteśmy gotowi do walki. Gra toczy się w kolejności od pierwszego gracza, zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Runda pracy, czyli ta, od której wszystko się zaczyna, dzieli się na cztery fazy:

Faza Planowania – zaczynając od pierwszego gracza, w kolejności każdy z nas umieszcza po jednym Pionie Akcji na wybranej Lokacji. Nie rozpatrujemy ich natychmiast tylko w kolejnej fazie. Warto również zaznaczyć, że w zależności od liczby graczy, dany typ akcji ma ograniczoną liczbę miejsc – kto pierwszy ten lepszy. Możemy oczywiście umieścić nasz znacznik kilkukrotnie na danym polu.

Faza Akcji – po tym jak wszyscy umieścimy po trzy piony akcji, zaczynamy rozpatrywać każdą z lokacji, idąc od Banku (Lokacja nr.1) i kontynuując według rosnącej numeracji. Nasze znaczniki rozpatrujemy od lewej do prawej. Lokacji mamy aż 9, a na każdej z nich zyskujemy coś innego:
Bank (1) – pozwala nam na dobranie kredytu w zależności od liczby posiadanych kart Projektów tego samego stylu. Podnosi on nasz koszt utrzymania i musimy go spłacić po najbliższej rundzie Wystaw.
Kontrakty (2) – wybieramy jedną z trzech dostępnych kart i umieszczamy ją po lewej stronie naszej planszy. Kontrakty mogą być aktywowane natychmiast, a ich zdolności słabną z czasem.
Budynki (3) – wybieramy jedną z trzech dostępnych kart, opłacamy jej koszt i umieszczamy po prawej stronie naszej planszy. Dodatkowo podnosimy koszt utrzymania. Budynki można ulepszać. Zapewniają one również dodatkowe miejsce pracy dla pracowników.
Pracownicy (4) – wybieramy jednego dowolnego Pracownika dostępnego w tej lokacji i umieszczamy na wybranym polu pracownika startowego, podnosząc koszt utrzymania. Nasz zespół może również zajmować miejsca w nowo powstałych budynkach. Istnieje możliwość pozbycia się niechcianych kart, ale będziemy musieli zapłacić odprawę.
Nowe Projekty (5) – wybieramy jedną dowolną kartę projektów lub dobieramy wierzchnią zakrytą ze stosu kart i umieszczamy odkrytą przed sobą. Jeśli talia projektów zostanie wyczerpania, tasujemy te zużyte, tworząc nową talię.
Lokalny Producent (6) – możemy zakupić jeden typ (kolor) materiału w dowolnej liczbie. Dodatkowo otrzymujmy jeden żeton jakości.
Magazyn (7) – możemy zakupić po jednej sztuce z każdego typu dostępnych materiałów. Otrzymujemy dwa żetony jakości.
Import (8) – tak samo jak w przypadku lokacji nr 6 z tym wyjątkiem, że ceny materiałów są tu dużo wyższe. Gracze zatem otrzymują aż trzy żetony jakości za wykonanie tej akcji.
Przygotowanie na ostatnią chwilę (9) – wybieramy i rozpatrujemy jeden z efektów – dobieramy 2 żetony jakości, 1 żeton Public Relations, 1 żeton Trendów lub 5 gotówki. Ta lokacje jest uzupełniana na początku kolejnej rundy.

Faza Rozwoju – w kolejności tury, każdy gracz może wyszkolić jednego pracownika i/lub ulepszyć jeden budynek poprzez opłacenie kosztu i obrócenie karty na drugą stronę. Wzrasta nam koszt utrzymania, bo przecież im wyższe stanowisko, tym więcej zarabiamy.

Faza Utrzymania – te fazę rozpatrujemy jednocześnie. Musimy opłacić koszt Utrzymania naszej firmy przedstawiony na torze, który tak chętnie aktualizowaliśmy podczas całej rundy. Pewne karty dają nam zdolności, które można aktywować w tym momencie np. księgowa zapewni nam dodatkowe wpływy, przez co poniesione koszta będą mniej bolały. Jeśli nie stać nas na opłacenie wszystkiego w całości, dostajemy pożyczkę – niby trochę gotówki, jednak oprocentowanie boli.

W trakcie rozgrywki rozpatruje się również cztery rundy Wystaw. To właśnie nasz główny cel, miejsce, gdzie wszystko się zaczyna i kończy, gdzie każde działania nabierają sensu – wielki Pokaz Mody, czyli sprzedaż kolekcji i miejmy nadzieje, zwrot poniesionych kosztów w celu jej przygotowania. Dzieli się ona na pięć faz:

Faza wymiany prestiżu – wymieniamy zdobyte żetony prestiżu na punkty zwycięstwa. Ich wartość jest zależna od liczby graczy biorących udział w rozgrywce.
Faza Pokazów – każdy z graczy decyduje, którą kolekcje wystawi. Można wybrać dowolną liczbę kart pod warunkiem, że będą one w tym samym stylu (kolorze) oraz posiadamy materiały konieczne do ich uszycia. Dobieramy odpowiednie premie z kart np. żetony Jakości i ewentualne żetony Trendów za każdy typ ubrania, w którym specjalizuje się nasza firma. Niektóre posiadane karty pozwalają nam na zmianę stylu danego projektu.
Faza Nagród – przyznawane są one w czterech kategoriach i zależne od momentu gry, rozpatrywane są albo wszystkie cztery, trzy, dwie lub tylko jedna z nich. Daną kategorię wygrywa gracz posiadający najwięcej żetonów konkretnego typu – jakość wykonania, trendy, public relations czy wielkość przygotowanej kolekcji. Waga danej kategorii jest tym wyższa, im wyżej znajduje się jej symbol na liście. W wypadku remisu obaj remisujący otrzymują nagrodę z miejsca niżej.
Faza Sprzedaży – odbywa się to w trzech krokach. Na początku otrzymujemy gotówkę równą zdobytym żetonom prestiżu pomnożonych przez liczbę wystawionych kart projektów. Następnie sprzedajemy całą kolekcję za gotówkę przedstawioną w prawym dolnym rogu i odrzucamy wszystkie zdobyte żetony – były one wykorzystane tylko do tego konkretnego pokazu.
Faza Utrzymania – możemy uruchomić karty powiązane z tą fazą oraz tak samo, jak w rundzie pracy opłacamy nasz koszt utrzymania i spłacamy wszelkie kredyty i pożyczki.

I tak wygląda cała rozgrywka. Wbrew pozorom poznanie zasad jest naprawdę szybkie, a po jednym ruchu wszystko staje się bardzo czytelne i intuicyjne. Warto pamiętać, że trzy piony akcji to naprawdę niewiele w obliczu zbliżających się pokazów mody – zdobycie materiałów, projektów, odpowiednich budynków czy pracowników swoje kosztuje, a czasu coraz mniej. Oddech innych graczy czuć na karku, także pamiętajcie – Świat Mody jest brutalny i bezwzględny – nie wybacza błędów.

Recenzja

Pret-a-Porter to tytuł, który zrobił na nas ogromne wrażenie. Z początku ta męska strona ekipy była sceptycznie nastawiona – bo moda, bo różowe, bo jak to tak, już chyba wole te owce i kamienie. Jednak jak wielkie było zdziwienie, gdy już po pierwszej partii chcieliśmy więcej i więcej. Zachwyt – tak można opisać w jednym słowie naszą opinię o tej grze. Wykonanie na naprawdę najwyższym poziomie, a dobrane kolory świetnie współgrają z obranym motywem przewodnim. Zarówno wszystkie żetony, plansza, jak i karty są bardzo czytelne i niczego im nie brakuje. No i wypraska – bardzo fajnie przemyślana, wszystko znajdzie swoje miejsce, więc można w łatwy sposób przygotować grę do rozgrywki.

Ze względu na losowe rozłożenie kafli Pokazów Mody oraz dużą liczbę kart, gra bardzo zyskuje na regrywalności. Przy każdej partii nasza strategia musi być budowana w odrębny sposób, a decyzje podjęte na początku mają wpływ na całość zabawy – w końcu zdobyte karty, czy to budynków, pracowników, czy kontraktów dodają pewne zdolności, które będą kształtowały naszą drogę. Co ciekawe gracze, którzy nie koniecznie wygrywają podczas rozpatrywania konkretnych kategorii, nie są skazani na porażkę. Pamiętajmy bowiem, że pieniądze to punkty zwycięstwa – wystarczy zbudowanie dobrej infrastruktury (księgowe robią robotę!) i skupienie się na sprzedaży dużej liczby projektów, a może się okazać, że to my zwyciężymy. W Pret-a-Porter wszystko jest możliwe, a każda decyzja niesie za sobą konsekwencje. No i jeszcze jedno – przy 2/3 graczach lokacje mają tylko dwa miejsca na piony akcji. Ojj robi się ciasno, a pot spływa po czole…

Czas rozgrywki, jak to w tego typu grach bywa, jest mocno zależny od liczby graczy, chociaż nie ma tutaj aż tak dużej różnicy. Dlaczego? Wbrew pozorom całość akcji wykonywana jest dosyć płynnie, szczególnie kiedy już znamy zasady. Oczywiście im dalej, tym więcej kalkulacji i cięższych wyborów, ale paraliż decyzyjny nie jest tu często spotykany – no chyba, że przy mniej doświadczonych graczach. W rezultacie można mieć naprawdę palącą zwoje partie, zamykającą się w półtorej do dwóch godzinek. Świetnie działa zarówno na dwóch, jak i na czterech graczy – ciężko nam powiedzieć w jakim wariancie najlepiej. Przy trzech jest naprawdę ciasno w lokacjach, można więc rzec, że ta opcja jest wbrew pozorom najtrudniejsza.

Jak już wspomnieliśmy, akcje wykonywane są tutaj dosyć płynnie. Oczekiwanie na naszą turę czasami nas zaskakuje, bo nawet nie zdążymy obliczyć kosztu materiałów, a tu już nasza kolej. Można się zdziwić ile liczenia i planowania do przodu wymaga od nas ten tytuł. Na pewno nie będziemy się nudzić, nawet gdy któryś z graczy postanowi dłużej pomyśleć. Mimo że zasady są napisane w naprawdę czytelny sposób, nie jest to lekkie euro – nie wybacza błędnych decyzji. Warto więc dobrać odpowiednią ekipę do gry – bardziej doświadczeni gracze nie powinni mieć żadnego problemu, aby szybko wsiąknąć w klimat bezwzględnego Świata Mody. Ci, którzy swoją przygodę z planszówkami zaczynają lub są nastawieni na granie rodzinne, mogą się sparzyć, bo oprócz przepięknej oprawy graficznej i tematu, rozgrywka już taka „milutka” nie będzie – rywalizacja jest tu odczuwalna na każdym kroku.

O tej grze nie można powiedzieć, że jest losowa. Wykładanie kart być może nie jest zależne od nas, ale każda z nich jest na tyle inna i wyjątkowa, że niesie za sobą korzyści dla nas. Ograniczone akcje i czas, który bardzo szybko ucieka, nie raz nie pozwoli nam na zastanawianie się, czy dana karta jest dobra – po prostu nic nie kupimy, żeby tylko wystarczyło nam na materiały i dodatkowe projekty. Każda decyzja, wszystko, co się dzieje, ma tutaj sens i odzwierciedlenie w rzeczywistości. Dzięki temu tytuł ten faktycznie pokazuje i uczy, jak wygląda prowadzenie własnego biznesu – pracownicy kosztują, budynki zapewniają dodatkowe miejsca pracy, a koszt materiałów nie raz będzie większy niż zysk ze sprzedaży projektu. Jak to mówią – samo życie!

Czy można tutaj mówić o negatywnej interakcji? Pewnie, gdyby tak każdy z nas mocno obserwował, co robi dana osoba i analizował, czego akurat będzie potrzebować, złośliwe zagrania są tu możliwe. Jednak my nazwalibyśmy to po prostu zaciętą rywalizacją – o każdą kartę, o tańsze materiały, o te kreatywną księgową czy dodatkowe żetony Trendów, a przede wszystkim o miejsce na danej lokacji. Skuszeni czymś innym możemy łatwo zapomnieć o priorytetach jak dobór nowych projektów, bo przecież zaraz Pokaz Mody i tym samym skończyć z marną kolekcją. Wszystkie zasoby w grze są jawne, więc emocji i dyskusji nad stołem również nie brakuje.

Podsumowanie

Pret-a-Porter to kolejna gra, która zajmuje wysokie noty wśród naszych ulubionych planszówek. Miejsca na półkach brakuje, a twórcy cały czas nas zaskakują. Wykonanie i temat wbrew pozorom nie tylko przyjazny paniom – mężczyźni również będą czerpać przyjemność z poczucia władzy i zarządzania własną firmą. Obracanie pieniędzmi daje tutaj niezwykle dużo satysfakcji, a każda decyzja i to, jak skończy się dla nas ta podróż, zależy tylko od nas. Właśnie to szczególnie cenimy sobie w grach, które wymagają pełnego skupienia. Realizm kar, jakie poniesiemy za błędny wybór, koszta utrzymania i ta cudowna rywalizacja – wszystko perfekcyjnie przemyślane i podane w cudowny sposób. Korzystajcie drodzy gracze z tej pięknej produkcji, bo naprawdę warto.